Nghiên cứu – Trao đổi

Trong hệ thống Viện kiểm sát nhân dân, Cơ quan điều tra được tổ chức thuộc bộ máy làm việc của Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Viện kiểm sát quân sự trung ương. Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao có Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng, Điều tra viên và các chức danh khác. Trong đó, Điều tra viên là chức danh tư pháp chủ chốt, đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện thẩm quyền, nhiệm vụ của Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

Trong thời gian qua, công tác điều tra của Cơ quan điều tra (CQĐT) Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) tối cao đã đạt được nhiều kết quả tích cực, khẳng định được vị trí, vai trò quan trọng trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của ngành Kiểm sát nhân dân. Để tiếp tục triển khai thực hiện Luật tổ chức VKSND năm 2014, nhất là các đạo luật mới về tư pháp hình sự, như: Bộ luật Hình sự (BLHS), Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS), Luật
tổ chức CQĐT hình sự năm 2015 và các đạo luật có liên quan, đã và đang đặt ra những yêu cầu mới đối với Cơ quan điều tra.

Trên cơ sở quan điểm chỉ đạo của Đảng về cải cách tư pháp và cụ thể hóa Hiến pháp năm 2013, Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) năm 2014 (Điều 20), Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS) năm 2015 (Điều 163), Luật tổ chức Cơ quan điều tra hình sự năm 2015 (Điều 30) đã và đang đặt ra những yêu cầu, nhiệm vụ mới cho ngành Kiểm sát nhân dân nói chung, Cơ quan điều tra VKSND tối cao nói riêng; đó là, Viện kiểm sát nhân dân phải làm tốt công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp, góp phần quan trọng vào công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, bảo đảm sự trong sạch đối với các cơ quan tư pháp, củng cố và tăng cường niềm tin của nhân dân đối với cơ quan tư pháp.

Tội “Bức cung” và “Dùng nhục hình” trong Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 có nhiều điểm sửa đổi, bổ sung cần lưu ý như sau:

So với quy định của Bộ luật Hình sự năm 1999 thì quy định của BLHS năm 2015 về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn bắt, giam, giữ người trái pháp luật có một số điểm mới cần phải lưu ý trong thực tiễn áp dụng

Bộ luật hình sự số 100/2015/QH13 được Quốc hội Khóa XIII, kỳ họp thứ 10 thông qua ngày 27/11/2015 (BLHS năm 2015) quy định Chương XXIII, Các tội phạm về chức vụ, tuy không bổ sung điều luật, tội danh mới, nhưng cấu thành của một số điều luật đã được quy định cụ thể hơn, chặt chẽ hơn.

Thiếu trách nhiệm để người bị bắt, người bị tạm giữ, tạm giam, người đang chấp hành án phạt tù trốn quy định tại Điều 376 BLHS 2015 so với Điều 301 BLHS 1999 có những điểm mới như sau:

55 năm xây dựng và trưởng thành, bao vất vả, khó khăn, để đạt được những thành tích, kết quả ngày hôm nay là rất nhiều những bài học đã được rút ra từ những kinh nghiệm trong quá trình thực tiễn thực hiện nhiệm vụ để vươn tới xây dựng Cơ quan điều tra VKSND tối cao ngày càng trong sạch, vững mạnh.

Đây là giai đoạn Cơ quan điều tra VKSND tối cao khẳng định vị thế, vai trò của mình, nhằm phục vụ tốt hơn nữa việc thực hiện chức năng thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp của ngành Kiểm sát nhân dân.

Ngày 18/4/1962, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Lệnh số 12/L-CTN công bố Pháp lệnh quy định về bộ máy của Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) tối cao. Điều 5 của Pháp lệnh này quy định VKSND tối cao có 8 đơn vị, trong đó có Vụ điều tra thẩm cứu, đánh dấu sự ra đời của lực lượng điều tra trong VKSND.